XVII İspan mütəfəkkiri, böyük Alman şairi H.Heynenin təbirincə desək, “əsrinin birinci adamı” Baltasar Grasianın “Kamillik elmi” fəlsəfi traktatı uzun əsrlər nəinki dövlət adamlarının, həm də filosofların belə masaüstü kitabı olmuşdur. Sevindirici haldır ki, belə bir dərin məzmunlu və eyni zamanda anlaşıqlı əsər doğma dilimizdə nəşr olunub, həm indiki, həm də gələcək gəncliyi kamilliyə və saflığa çıxaracaq.

---

İspaniyada barokkonun ən böyük nasirlərindən və nəzəriyyəçilərindən biri Baltasar Qrasian olmuşdur. O, 1601-ci ildə Belmontda həkim ailəsində doğulmuşdur. Uşaqlığı yoxsulluq içində keçmişdir. Qohumlarının köməyilə yezuit kollecində oxumuş, fəlsəfə və qrammatikanı öyrənmiş, Saraqossa universitetində isə ilahiyyat elmləri ilə tanış olmuşdur. 1627-ci ildə Kallatude şəhər kollecinə qayıdıb orada qrammatika və ritorika üzrə müəllim işləyir. 1636-cı ildə Ueska şəhərinə dəyişilən Qrasian burada ədəbiyyat və incəsənət həvəskarları mühitinə düşür, yazıçı kimi formalaşır. Zadəgan don Vinsensio Xuan da Lastanossanın ədəbi məclisləri, zəngin kitabxanası onun dünyəvi meyllərini gücləndirir. Yezuit ordeninin rəhbərliyi onun dünyəvi meyllərini, ədəbi fəaliyyətini xoşlamırlar. "Qəhrəman" əsərinin 1637-ci ildə ordendən icazəsiz çap olunması isə ən ağır bir günah kimi qarşılanır. Onun hersoq de Noçeranın yanında işləməsi, Terraqona və Leridada müharibənin dəhşətləri ilə üz-üzə gəlməsi həyat təcrübəsini zənginləşdirir. 1651-ci ildə Qrasian Saraqossa universitetində müqəddəs yazılar kafedrasının rəisi təyin olunur. Qrasian dəfələrlə etdiyi kimi yezuit ordeninin icazəsi olmadan "Tənqidçi" romanını nəşr etdirir. Buna görə onu Salamankada təhqiredici istintaqa cəlb edir, məhkəmənin qərarı ilə Qraus şəhərciyinə sürgün edirlər. Burada ona yazmağa icazə vermir, pəhriz saxlamağa məcbur edib acından öldürürlər. Yezuit ordeni mütəfəkkir yazıçıya belə divan tutur. Salamanka məhkəməsindən bir il keçmiş o, Qrausda 1658-ci ildə vəfat edir.