“Ustalıq”

Robert Qrinin “Ustalıq” kitabı məni elə məst eləmişdi ki, onun
başgicəlləndirici təsiri bir xeyli çəkdi.
Bundan əvvəl müəllifin “Hakimiyyətin 48 qanunu” və “Yoldançıxarma
sənəti” əsərlərini oxumuşdum.
“Hakimiyyətin 48 qanunu” Amerika həbsxanalarında ən çox oxunan
kitablardandır. Spekulyasiya və manipulyasiya təbliğatçısı rolundakı
həmin kitab, qanqsterlər arasında da ən çox müraciət olunanlardandır.
Qrinin həmin kitabını oxuyanda, elə bil Makiavellinin üst səviyyəli
variantda olan sələfi ilə tanış olurdum.
“Yoldançıxarma sənəti” kitabı barədə heç nə bildirməyəcəyəm. Adından
çox şey məlum olur.
“Ustalıq”ın anotasiyasını oxuyanda fərqli məzmun görüb, bir qədər
təəccübləndim. Yəni Robert Qrin, xarakterin mənəvi cəhətdən
güclənməsinə xitab edən kitab yazıb?!
Oxuduqca təəccübüm daha da artırdı. Hətta bir ara düşündüm ki, cənab
Qrin hansısa ibrətli hadisə nəticəsində “islah” olaraq, ciddi şəkildə
dəyişib. Elə bil satanist tövbə edib, Tanrıya tərəf üz tuturmuş kimi obraz
yaradırdı.
Əlqərəz! “Mastery” yəni “Ustalıq” kitabı öz “həyat işi”ni axtaranlar üçün
əla bələdçidir. “Ustalıq” oxucunu konstruktivliyə və səmərəliliyə dəvət
edir. Qrinin ritorikası peyğəmbərsayağı olduğu üçün, oxucu onun
dəvətinə qucaq açmaya bilmir. Həmin yaradıcı səsləniş və çağırış,
səhrada susuz qalan dərvişin təşnəsini yatırtmağa çalışan su təklifi kimi
qiymətlidir.
Kitab yaradıcılıqla doludur. Orada “Hakimiyyətin 48 qanunu”
bestsellerindən fərqli olaraq, məsləhətlər bol deyil. Leonordo Davinçi,
Albert Eynşteyn kimi şəxsiyyətlərin bioqrafiyasının əhəmiyyətli hissəsini
təhlil edib, oxucuya “bişmiş” nümunələr göstərən müəllif, psixoloji və
sosioloji analizlərin fonunda, mentorsayağı tövsiyələr edir. Həmin
tövsiyələr yerli-yerində, umulan yerdə ortaya çıxan nəsnə kimi vacib və
bərəkətli olur. Bu dəfə Qrin fikirlərini soxuşdurub, sırımır. Onun məsləhət
və mülahizələri müdrik təəssürat doğurur.
Kitabı bir çox dost-tanışa tövsiyə etdim. Dostuma doğum günündə
hədiyyə verdim. Çünki “Ustalıq” mənə tam zamanında gəlib, çatmışdı.
Hətta onu vərəqləyəndə, əvvəl düşünürdüm ki, siyahımda olan bir başqa

kitabları oxuduqdan sonra, ona müraciət edərəm. Sən saydığını say, gör
Robert Qrin nə sayır. Bəli, əsər elə qarmaq atdı ki, ondan qaça
bilmədim. Yaxşı ki, də qaçmadım. Biliklə dolub, fəlsəfə ilə yoğruldum.
Bunlar şişirdilmiş sözlər kimi gələ bilər. Onsuz da heç kimi inandırmağa
çalışmıram. Şişirtməklə də aram yoxdur. Bu yazım, özünü ədəbi ifadə ilə
birgə, kitabdan aldığım təsirin refleksiyasını ortaya çıxarmağa xidmət
edir. Yəni, əziz xanımlar və cənablar, bu məqaləni ən çox özüm üçün
yazıram. Sonra onu oxuyanda, “Ustalıq” kitabının məndə hansı duyğular
yaratdığını sezmək istəyirəm.
“Ustalıq” tarixi şəxsiyyətlərin karyera təkamülünü, inkişaf tezisini, uğura
necə çatmalarını göstərməklə bərabər, bir növ şəxsi biznes kouçu
rolunda da oynayır. Kitabı oxuyarkən, sanırdım ki, biznes konsultantımla
səmimi söhbət edirəm. Bəziləri Qrini bir çox məsələləri təkrarlamaqda
günahlandırır. Mən bu halı şəxsən yüksək qiymətləndirirəm. Əgər
müəllif, kitabında kimyaçı Maykl Faradeyn həyatındakı müəyyən
məqamlardan bir neçə bölmədə bəhs edirsə, bu banal təkrarçılıq yox,
informasiyanı qüvvətli şəkildə ötürmək niyyətindən qaynaqlanır.
Qrin peşəkar müəllim kimi çox yaxşı anlayır ki, insan unutqan varlıqdır.
Səmavi kitablarda bir çox sitatların təkrar-təkrar çatdırılması da buna
görədir. Altşüura nəyinsə hopması və orada bərkiməsi üçün “təkrar
biliyin anasıdır” prinsipinə riayət etmək fərzdir. “Ustalıq”da da qeyd
olunur ki, bir işdə usta və peşəkar olmaq üçün ona 10 000 saat vaxt
ayırmaq lazımdır. Bu prinsip kitabda detallı şəkildə açıqlanır və oxucuya
sadə dillə, rəngarəng tarixi nümunələr ilə ötürülür.
Kitabda qiymətli məlumatlar toplusu – fəlsəfənin, tarixin, psixologiyanın,
ədəbiyyat və sosiologiyanın vasitəsi ilə çatdırılır. Yazıçıların,
siyasətçilərin, filosofların aforizmləri isə elə yerində verilir ki, aldığımız
məlumatların üzərinə sanki dadlı bir souz əlavə olunur. Dadlı mütaliə -
bax buna deyilir.
Müəllif həyati situasiyalara orjinal strateji yanaşmaları, işlək təcrübi
metodları üzərindən gəlib, oxucuya keyfiyyətli təkliflər irəli sürür. Bütün
bunları fəlsəfi və psixoloji səpkidə təhlil olunur və qızıl teştdə qarşımıza
gətirilir.
Yaradıcı və iş sahəsində özünürealizə etmək üçün “Ustalıq” çox yaxşı
kitabdır və o, “necə uğurlu olmalı” kimi fərdi və unikal məsələni
ümumiləşdirmə şəklində oxucuya ötürən ədəbiyyat nümunələrindən
deyil. Amadey Motsart, Çarlz Darvin kimi şəxsiyyətlərin uşaqlıqdan
gənclik dönəminə qədər olan dövri iş prinsiplərinə, onların necə “özlərini

və həyat işlərini” tapmalarına işıq saçan kitab, beynin “möcüzə”vi və
“qaranlıq” tərəflərinə psixoloji nöqteyi-nəzərdən də toxunmağı unutmur.
Nə yaxşı ki, bu kitab dilimizə tərcümə edilib, nəşr olunub. Firidun
Ağazadəyə peşəkar tərcüməyə görə təşəkkür edirəm.
“Ustalıq” diqqətəlayiq kitabdır. Xoş mütaliələr!