20 Yanvar metrosuna PULSUZ çatdırılma

Hər gün yeni bir kitab

QANUN NƏŞRLƏR EVİ

1 June 2020 1041

“Ağ zanbaqlar ölkəsi” haqqında

Natiq Cavadlı


Dünən Respublika Günündə Q.Petrovun “Ağ zanbaqlar ölkəsi” kitabını xatırladım. Finlər və biz, hər iki xalq eyni illərdə Rusiya imperiyasının əsarətinə düşüb. Finlandiya Rus-İsveç müharibəsi, Azərbaycan xanlıqları Rus-İran müharibəsi zamanı, XIX əsrin ilk onilliyində.

Bizdən fərqli olaraq I Aleksandr finlərə fərqli yanaşıb, onlara öz konstitusiyalarının, yerli polisinin, ordusunun, məktəblərinin yaratmalarına izn verib. Tədricən finlər isveçlilərin əsarətindən çıxıblar. Amma çar Qarabağ və Şəki xanlıqları ilə imzaladığı Kürəkçay müqaviləsinin şərtlərinə əməl etmədi. Səbəblər çoxdur, Aleksandr nənəsindən qalan “yunan layihəsi”, Orta Asiya, Hindistana maraqları naminə Cənubi Qafqazın istilasını vacib sayırdı. Yaxud Azərbaycan, Cənubi Qafqaz finlərin dediyi kimi “bataqlıqlar ölkəsi” deyildi, təbiət və təbii sərvət göz deşirdi. Finlandiya imperiyanın paytaxtı Peterburqa yaxın olduğu üçün Rusiyaya lazım idi, ruslar İsveçdən gözlənilən təhlükəni neytrallaşdırmaq üçün bu bölgəni götürdülər. Qəribədir, finlər elə bu əsarətlə də azad oldular, Aleksandr bizdən fərqli olaraq onlara verdiyi vədi yerinə yetirdi.

Nəhayət, finlərin Yuhan Snelman kimi dövlət xadimi, filosofu oldu, o bütün ölkəni gəzib xalq yaradırdı. Orda Yarvinen kimi tacir, Makdonald kimi pastor önə çıxıb xalqla söhbət edib xalq olmağın cığırını açdılar. Fin kəndliləri azərbaycanlılar kimi təhkimçilik görmədi. Və bu adamlar xalqı ağac-ağac böyüdərək dövlətin toxumlarını səpdilər. Onlarda dindar insan ruhunun xilası haqqında düşünürdüsə, bizdə əksinə, köləliyə yardım edirdi (“Dəli kür” romanı). Bu, o zamanlar idi ki, Axundovla Bakıxanovun başı bir-birindən danos yazmağa qarışmışdı. Onlarda Yarvinen məktəb, xəstəxana tikirdisə, biz Sabirin “Hophopnaməsi”nin çapı üçün qəpik-quruş belə vermirdik. Hər şey gec oldu, Zərdabinin “Əkinçi”si də, “fyuzatçılar” da,”mollanəsrəddinçilər də və Rəsulzadə “Əsrimizin Siyavuşu”nu artıq Lahıcda yaza bildi.



https://www.qanun.az/ag-zanbaqlar-olkesi-grigory-petrov-354




Mövzuya aid kitablar


Rəylər

Rəy yaz

comment

Oxşar məqalələr


Digər maraqlı məqalələr

Abunə Ol