Kitabda yazar XIX əsrin sonlarından başlayaraq XX əsrin birinci yarısına qədər davam edən Qafqaz türkləri aydınlarının axtarışlarını, şəkilləndirməyə çalışdıqları milli, dini və modern dünyagörüşlərini incələmişdir. Yazarın olaylara yanaşma tərzi bu gü­nə qədər oxuduğumuz dəyərləndirmələrdən fərqlən­məkdədir. Yazar modern fəlsəfə verilərindən yararlanaraq Qafqaz türkləri aydınlarının əsərlərin­dəki axtarışları ayrıntıları ilə araşdırmışdır. Aydınların ağlında dolaşan tarixi suallar və bu suallara verilən cavablar incələnmişdir.